Onze Trots – Een greep uit de collectie

A. Knoevenagel

Deze machine is aangekocht in de zomer van 1990 van Cor Doggen uit Boxtel (Brabant). Oorspronkelijk stond deze A. Knoevenagel in een dakpannenfabriek genaamd ‘NARVIK’ aan de rivier de Waal te Deest waar hij zorgde voor de aandrijving van machines. De machinist toendertijd was dhr. Goedhart (geb. 1931) en hij woonde op het fabrieksterrein. De A. Knoevenagel werd in 1956 vervangen door een elektromotor van 100 pk. In tegenstelling tot de meeste stoommachines wordt de stoomtoevoer geregeld door kleppen in plaats van door schuiven. Verdere bijzonderheden zijn de grote ballenregulateur en het hebben van slechts één krukwang. De machine heeft een uitklink beweging op de inlaatkleppen. Daardoor gaat hij bij lagere belasting meer op expansie over. De stoommachine  draait nu op perslucht.  Voor meer details klik hier…

Deutz

Deze motor stond van 1913 tot 1936 in gemaal de Mijl bij Dordrecht en van 1936 tot februari 1988 in Houtzagerij “Het Anker” van G.H.M. Eppink te Ulft. Daar dreef hij jaar in jaar uit, via een leren riem op het vliegwiel en een drijfwerk, diverse houtbewerking machines aan.
Toen de nieuwe eigenaar, Dhr. ter Voert, belde dat de motor in 1988 definitief zou worden stopgezet, zijn we een prijs overeengekomen en hebben de motor op drie vrijdagen in februari 1988 volledig gedemonteerd.
Vooral het carter heeft ons de nodige zweetdruppels gekost. 24 uur in touw, waarvan 15 uur onafgebroken met een zware luchthamer en ± 20 ton druk- en trekkracht om dit onderdeel uit de betonfundering los te werken.
In de zomer van 1988 is de motor opgesteld, gereviseerd en gerestaureerd en de motor heeft voor de eerste keer weer gelopen in maart 1989.
De motor wordt gestart op lucht en heeft een inblaasdruk van 40 tot 60 ATO. De druk wordt door een liggende tweetraps compressor opgewekt.
Boring is 390 mm. Voor meer details klik hier …

Bolnes scheepsdiezel met keerkoppeling

Deze motor stond tot 20 oktober 2005 in m.s. de Zaag. Eigenaar hiervan is de heer Leo Schaap.
Daar hij graag met het scheepje wilde gaan zeilen moest het schip achter lichter worden. Een gloeikop motor vraagt altijd enige voorbereiding voor hij gestart kan worden en dat is een nadeel voor een snelle ingreep bij een noodsituatie.
Maar afscheid nemen van iets wat je negen jaar plezier heeft bezorgd is wel een hele stap. Een opmerking van vriendin Diana gaf de doorslag, “dan komt hij toch mooi bij zijn broertjes en zusjes te staan”.
En nu staat hij hier en kan zeker nog wel 100 jaar mee. Het schip de Zaag is gebouwd in 1897 onder de naam “Op Hoop Van Zegen”.
Bij overname door de BOLNES fabriek is ze omgedoopt tot de ZAAG. Dit is ook de naam van het eiland waar de fabriek op stond. Ze deed hier dienst als werkschip voor de fabriek. Voor meer details klik hier…

Tangye

Deze motor hebben we in 1979 bij scheepswerf Holtman uit Stadskanaal opgehaald. De scheepswerf had zeven dwarshellingen, de motor trok de schepen op deze zeven dwarshellingen op het droge. Ten tijde van de demontage was het vaarwater bij de werf al gedempt.
Om de motor te kunnen laten lopen moet constant een vlam onder de kop in stand worden gehouden. Op de uitlaat zit een raak-mis regelateur die wordt gestuurd door middel van een prikker. Om de motor te kunnen smeren moet de motor worden uitgezet. Voor meer details klik hier…

Crossley O-117

Deze motor verving in 1924 de stoombemaling van de Rooversbroekpolder bij Lisse. Hij bemaalde een polder van 107 HA, doormiddel van een riem aangedreven centrifugaalpomp.
De motor verplaatste 14 m³ per minuut. Opvoerhoogte 3.10 meter. Brandstofverbruik 3.9 KG ruwe olie per uur.
De boring is 240 mm, lucht gestart, inspuitbeëindiging doormiddel van een tapse hangende spie.
Bij gebrek aan olie heeft de motor in de oorlog op generatorgas gelopen. Omstreeks 1974 is deze motor in één dag opgehaald uit Lisse en daarna gerestaureerd en prima lopend gemaakt. Voor meer details klik hier…

Eigenbouw Hendrik en Frederik de Vries

Dit unieke motortje (er is er maar één gebouwd!!) is gekocht van Piet Schat uit Franeker. Dhr. Schat had de motor onder de werkbank liggen. Tussen 1904 en 1910 hebben de broers Hendrik en Frederik de Vries, die een smederij hadden aan de Oudebildtdijk, dit motortje ontworpen en gebouwd. Het moeten een paar zeer ingenieuze mensen zijn geweest, om in een tijd dat motorenbouw in de kinderschoenen stond, zoiets te bedenken. Het verhaal gaat dat ze ooit een aanbod hebben gehad van de BRONS fabrieken, om daar te komen werken, dit zou best op waarheid kunnen berusten. De motor is waarschijnlijk gebruikt voor de aandrijving van een slijpsteen. Bijzonderheid is de kruiskop (als bij een stoommachine). De oorspronkelijke houten gietmallen zijn nog aanwezig. De smering van de cilinder wordt verzorgd door een zogenaamde mulrups, net als bij een stoommachine. Via gewichtregulateur en tapse nok wordt de brandstofpomp gecommandeerd. Er zit een loden koppakking in en om de zuiger bevinden zich zeven zuigerveren. De hoogte van het motortje is 665 mm.Voor meer details klik hier …

Kromhout (met keerkoppeling)

Dit scheepsmotortje is NIEUW!!! Het is nooit ingebouwd geweest, maar heeft alleen in een laboratorium staande in een waterbak, diverse scheepsschroeven aangedreven, om daarvan de cavitatie vast te stellen.
Gekocht van een oud-machinist J. Reijenga uit Loosdrecht welke een keer in het museum was geweest en toen vertelde dit motortje te hebben staan.
Het is een tweetakt-diesel met speciale schotjes in het carter om te voorkomen dat de olie wordt verbruikt. Voor meer details klik hier …

Deutz

Deze motor is in de eerste wereldoorlog uit Duitsland naar Nederland gesmokkeld en kwam in het bezit van landbouwer J.K. Rienks op “het Hoekje” onder St.-Jacobi-parochie. De nieuwe eigenaar gebruikte de motor voor de aandrijving van een dorsmachine en later, toen die functie overbodig was geraakt, voor een aardappelkoelventilator.
Toen de boerderij, intussen overgenomen door zoon Melle, op 23-4-1974 afbrandde, stond de Deutz zwart geblakerd tussen de puinhopen. Een hele tijd later werd de motor geruild tegen een heteluchtkanon en volledig gerestaureerd en draaiend gemaakt.
In 1976 heeft Dhr. Jan Meijer met de Deutz op de agrarische dagen in Franeker gestaan waar de motor een dorsmachine aandreef.
De brandstof, in dit geval petroleum zit in de voet van de motor en wordt met een pompje opgevoerd, de carburateur heeft een overloop en op de inlaatklep zit een raak-mis regeling. Om te starten moet de motor eerst wat benzine opzuigen via een apart kraantje met terugslagklep.Voor meer informatie klik hier …

Crossley O-126

De motor komt uit het waterleiding pompstation in de duinen van Wassenaar en is daar in 1928 geplaatst. De motor heeft de verstuiver aan de zijkant van de kop en dat betekent dat we hier te maken hebben met een ouder model van de Crossley.
De motor is opgehaald in juli 1987. De stempelplaten ontbraken toen al. Mocht iemand hier nog iets van weten dan graag even bericht aan ons museum.Voor meer details, klik hier …

Brons

Deze motor stond in de werkschuur van het waterschap “het Nieuw Bildt” aan de zeedijk onder Sint Jacobiparochie.
Hij dreef een cirkelzaag en een dynamo aan. De dynamo laadde een batterij accu’s (110 volt) waarmee de dienstwoning en het strandhuis (‘t Hooghuus) van stroom werden voorzien. Als eerste verviel de functie van stroomdraaier toen er 220 volt werd aangelegd, en omstreeks 1970 toen i.v.m. de dijkverhoging het strandhuis met bijgebouwen werd afgebroken werd ook de cirkelzaag overbodig.
De Brons verhuisde naar de school voor scheepswerktuigkundigen in Harlingen om ingezet te worden voor praktijkonderwijs.
Aangezien de motorentechniek echter met rasse schreden voorwaarts gaat, is het natuurlijk geen goede zaak om met antieke motoren les te blijven geven. Vandaar dat de directie en praktijkleraar Dhr. Jorna, hebben besloten om de motor weer terug naar (bijna) het oude stee te brengen. Zodoende staat de Brons sinds april 1989 weer op “het Nieuw Bildt”. Voor meer details klik hier …

Werkspoor

Lister Bruston generatorset

Blackstone

Thomassen

Loog Landaal